Raambrug


Kinderen Martien Peeters op de Raambrug, in de verte is de molen zichtbaar. Foto rond 1925.


Rond 1920 was de Raambrug helemaal van hout. Hij steunde op twee gemetselde muurtjes met daar tussen enkele palen. 

De Beerschemaasweg die er toen overheen liep was niet meer dan een grindweg. In die tijd kwamen er hoofdzakelijk voetgangers of paard met kar overheen.

De brug werd onderhouden door de  Anthonius(Toon) Bardoel en zijn zwager Ties Poos, die woonden vlak bij de brug, in een huisje naast de boerderij waar later Frans Spanjers woonden. (Deze Toon Bardoel was een oudoom van Fons Bardoel (x van Bommel). Toon Bardoel was ook raadslid en later wethouder in de gemeente. Het onderhoud van de brug was gekoppeld aan de pacht van een weiland aan de Maas achter de Vegetas.  Dit weiland heette heel toepasselijk het 'Brugcampke'.

.

Dus al ver voor het jaar 1533 was er sprake van een brug over de Raam. Hieronder staat in een akte uit 1707 dit perceel uiterwaard, het Brugkampken.

 


'Estersche Brug' 1850



In oude notaris aktes en Schepenprotocollen wordt de brug vaak gebruikt om een locatie aan te geven. Er waren immers nog geen straatnamen. 

 


Uitsnede van een kaart uit 1602 van het Beleg van Grave door Prins Maurits. Zou er dan toch een tweede brug gelegen hebben ter hoogte van 't Roth naar 't Broek (Raamdal)?


Al ver voor 1533 lag er over de Raam een brug. Dit zal een zogenaamde 'Knuppelbrug' geweest zijn. In 1985 zijn hier vondsten van gedaan in het Raamdal tijdens het uitgraven van o.a. de vis- en schaatsvijver 't Meulengat. Meer hierover kunt u lezen op de pagina bodemvondsten.

 

Gevonden paal van de knuppelbrug. (Herman Peters)


Betaald aan Bastiaan van de Wiegelaar voor geleverd hout en paalen bij de Escharse brug en Kerkdijk volgens quitantie, twee gulden zeventien stuiver.

Betaald aan Godefridus Jans voor geleverd hout aan de brug van den Slijkraam volgens quitantie, een gulden achttien stuivers.


 

Hierboven een uitsnede uit een kadasterkaart van 1885. De nieuwe locatie van de brug staat al ingetekend evenals de met stippellijn aangegeven nieuwe weg daar naar toe. Ook staan de lijnen van de afgesneden Raam op de kaart. Rechtsonder is nog de boerderij van Frans Spanjers te zien en een stukje Zanddijk.

Deze nieuwe Raambrug is waarschijnlijk in 1893 gebouwd want in een Graafsche Courant van dat jaartal vonden we onderstaande advertentie.

 


Tol betalen

Peter Engelman is veldwachter en is getrouwd met Maria Jansen. Zij woonden in het huis van zijn vader aan de Escharense brug. Op de jaarrekening van Gemeente Escharen zien we in 1872 dat ook de vrouw van de veldwachter op de loonlijst staat:
'Maria Jansen, Wegens haar Jaarwedde als Tolgaarster aan den Tol bij de Escharenschebrug, f 15,-'.

Dit afschrift geeft aan dat er dus tolgeld of te wel bruggeld betaald moest worden voor de brug over de Raam.  De vrouw van de veldwachter had hier als 'Tolgaardster' dus een mooie verdienste aan.


.


11 sept.1928 Trouwfoto van Jan Snoek en Berta van Heinsbergen op de Raambrug.

.

Op de foto staan verder andere familieleden. De man naast de bruidegom (met grijze hoed) is Jan Snoek senior. Hij is jarenlang de veldwachter van gemeente Escharen geweest.

De foto is genomen vanuit het dorp gezien aan de andere kant van de Raam. Waar nu de fietsbrug is.

Je kijkt dus over de de brug 't Roth op. Boven de reling uit is nog juist de boerdeij van Jansen te zien.


In 1930 als ook het Gemaal van Sasse gebouwd wordt, zijn er ook werkzaamheden aan de Raam.

De Groote Beek en de Graafche Raam worden verbreed. Dit alles heeft als doel om de overstromingen van de Beersche Maas tegen te gaan. Door de verbreding is er in Escharen ook een nieuwe brug nodig. Hiervoor wordt geen hout meer gebruikt, maar  gewapend beton.


Beersche Maas

De Beersche Maas zorgde bijna jaarlijks voor grote wateroverlast. De Raam trad dan buiten haar oevers en het gehele Raamdal kwam onder water te staan. Men zag de brug liggen maar kon er geen gebruik van maken. Ter vervanging van de brug had de gemeente een grote roeiboot die opgeslagen lag tegen de molenberg. Vanaf de Zanddijk tot aan de Hoogeweg werd bij hoog water een veerdienst in gebruik genomen. Met de roeiboot kon men tegen betaling van en naar het dorp gebracht worden.
Ook Toon van Sambeek, wonend aan de Hoogeweg, heeft dit jaren gedaan. Zo zette hij op zondagmorgen het 'kerkvolk' uit de Lage Hei en de Bolt over, voor de Hoogmis. Voor 'de bediening van dit overzetveer' kreeg Toon als veerbaas hier in 1922 f. 2,- per dag voor. De veerboot is voor het laatst gebruikt in 1926.

Op deze foto gemaakt in 1926 zien we de laatste veerbazen van Escharen. v.l.n.r. Herman(Mantje) van der Heijden, Piet van der Heijden en Frans van Bommel. Mantje en Piet zijn zonen van Willem van der Heijden.


Pater Spanjers met zus Josefien.


De Raambrug in oorlogstijd

De laatste keer in de geschiedenis dat de Escharense brug een rol speelde was tijdens de Tweede Wereldoorlog. De brug maakte onderdeel uit van de Peel-Raamlinie. Bij de Raambrug werd een dam aangelegd om het water stroomopwaarts op te stuwen zodat het Raamdal, 'het Esters Broek', onder water kwam te staan. Onder de brug werden voorzieningen aangebracht om explosieven te kunnen plaatsen.

In de vroege ochtend van 10 mei 1940 werd de Raambrug opgeblazen om zodoende een mogelijke Duitse opmars via Escharen te vertragen of te stoppen. Helaas werd niet alleen de brug vernield maar ook de dam werd ernstig beschadigd met als gevolg dat het waterpeil langzaam zakte in het onder water gezette Raamdal. Ook de boerderij van Frans Spanjers, hoek Beerschemaasweg/Zanddijk, liep door de ontploffing schade op, brokstukken van de brug beschadigden het dak. Dit alles had geen invloed op het verloop van de strijd. Op enige schietincidenten na hebben de Duitsers niet geprobeerd de Peel-Raam stelling bij Escharen door te breken.


Raambrug begin jaren zestig. Het huis van Frans Cruijsen staat er immers al.


Tijdens de werkzaamheden aan de riolering en regenwaterafvoer kwam men in oktober 2021 restanten van het oude brughoofd tegen. Deze zijn tijdens het bouwen van de nieuwe brug in 1971 onder de grond verdwenen.

 

1971: Opening vernieuwde Raambrug door Burgemeester Gerrits.


uit Gelderlander 1990


2004


Voor het oktober nummer van De Esterse Minipers 2021, schreven wij een artikel over de geschiedenis van de Raambrug. Aanleiding hiervoor zijn de werkzaamheden in het dorp voor de riool- en regenwaterafvoer. De Raambrug is hierdoor nu al enkele weken afgesloten.

 


.