De kleine Brouwketel


Hoogeweg 9 in 1951. Eigenaar van De kleine Brouwketel was toen Wim Peters.


Op de huidige plaats van Bistro - Zalen De Brouwketel, Hoogeweg 9, staat sinds 1865 een woning.

In de notulen van de Gemeenteraadsvergadering van 12 augustus 1865 lezen we hierover het volgende:

'Peter Engelman, veldwachter, vraagt om op den gemeenten eikenwal, tegenover zijn aangekochte perceel een woonhuis te mogen bouwen, wordt akkoord bevonden. B. en W. zullen de nodige aanwijzingen geven.'

 

Herberg Engelmann:

Petrus (Peter) Engelmann (1824-1892) is de oudste zoon van Frans Ferdinand Engelmann. Net als zijn vader is Peter veldwachter in Escharen (van 1850-1869). Peter is getrouwd met Maria Janssen(1824-1898) uit Schaijk. Vanaf 1865 wonen ze aan de Hoogeweg 9.  Waarschijnlijk is Peter na het beëindigen van zijn functie als veldwachter in 1869, pas herbergier geworden. Een combinatie van die twee beroepen zou wel heel opmerkelijk zijn. Uit onderstaande advertentie uit 1870 blijkt dat Herberg P. Engelman toen al te bestaan.

 


Herberg Van Sambeek- Engelman: 

Een dochter van Peter Engelman is Adriana (Antje, 1867-1929). Zij trouwt in 1901 met Martinus (Ties) van Sambeek. Ze neemt de herberg van haar inmiddels overleden ouders over. De herberg  heet na haar huwelijk voortaan Herberg van Sambeek-Engelman.

 

Ties van Sambeek (1869-1943) en Antje Engelmann krijgen twee tweelingen. In 1902 worden Maria (Miet) en Alphonsius(Fons) geboren. De volgende tweeling komt in 1905 ter wereld; Theodora (Door) en Wilhelmina. Wilhelmina sterft echter al een maand na haar geboorte.

In 1938 trouwt hun zoon Fons van Sambeek (1902-1946) met Hanneke van Balkum. Zij wonen op Hoogweg 11 en in 1934 kopen ze het huis waar later Huub van Sambeek gaat wonen, Hoogweg 1. Als Fons in 1946 komt te overlijden blijft Hanneke er wonen. Als in 1949 Theo Claassen het koopt en Huub van Sambeek met Cisca Claassen hier gaat wonen, blijft Hanneke nog inwonen. Hierna verhuisd Hanneke naar de Ploegweg waar tegenwoordig hun dochter Annie van Gaal -van Sambeek nog woont.

De dochter Miet van Sambeek blijft ook in Escharen wonen. Zij trouwt in 1935 met Jan van der Horst en wonen in het huis wat hun vader gebouwd heeft, Hoogweg 11, waar later Hubers gaat wonen.

 

Ties van Sambeek en Antje Engelmann

KInderen: Miet, Door en Fons van Sambeek


Café Toon van Sambeek.

 

Graafsche Courant juni1930

 

Toon (Antoon) van Sambeek werd in 1895 geboren op boerderij 'De Schrijfakker'. De boerderij waar later fam. Bisseling komt te wonen. Toon trouwde in 1918 met de eveneens in Escharen wonende Bertha Bens. Na hun trouwen gaan ze inwonen bij de ouders van Toon, aan Schrijfakkerweg 14. Hun oudste zoon Lambeer, wordt daar geboren.

Samen met de ouders van Toon, Wilhelmus en Huberdina van Sambeek-Jordens, kopen ze in 1919 Herberg van Sambeek-Engelman. De eigenaar, Ties van Sambeek, was een broer van zijn vader en dus een oom van Toon. Ties bouwt voor zijn gezin een woning op eigen grond. Dit wordt Hoogeweg 11, de boerderij waar later o.a. fam. Hubers gaat wonen.

De herberg heet voortaan Café van Sambeek. Naast het café had Toon ook nog een soort van loonbedrijf en startte hij ook een busonderneming. 

 

 

In april 1931 brandt zijn bedrijfswoning volledig af. Pasgeboren dochtertje Lisa, lag op dat monument boven in haar wiegje te slapen. Eind juni 1931 vraagt Toon van Sambeek bij Gemeente Escharen al weer een bouwvergunning aan voor het bouwen van 'een woonhuis met stallen en café '. Op nagenoeg dezelfde locatie wordt hier op perceel G no. 401, zijn nieuwe pand gebouwd. Zoals op onderstaand kadasterkaartje is te zien, ligt deze nieuwbouw iets verder van de Hoogeweg af.

 

 

Het transport- en busbedrijf van Toon groeide zo hard dat hij besluit zich voortaan volledig hier op te richten. In maart 1936 start daarom de bouw van een nieuwe woning met garage en schuur. Dit bedrijfspand komt naast het café aan de Hoogeweg te staan. De huidige Kranenhofscheweg lag daartussen.  (Zie Toon van Sambeek)

Het café verkoopt Toon van Sambeek aan dorpsgenoot Johan van Raaij.


Café J. van Raaij - Loeffen

Vanaf 1937 kwam het bedrijf in handen van Johan (Juun) van Raaij. Johan was in 1936 getrouwd met Drieka Loeffen. Johan was een broer van Richard van Raaij die in het dorp een café en bakkerij had. Drieka was ook een Esterse en een zus van o.a. Bertus en Wim Loeffen.

 


Tussen Café van Raaij en het transportbedrijf van Antoon van Sambeek, lag als onderdeel van de Peel-Raamstelling, een berg zand met daarin een mitrailleursnest. Een strategisch goed gekozen locatie want hier had men vanuit de schietgaten zicht op het kruispunt en op de hele Beerschemaasweg tot aan de brug.

Op de foto boven: Drieka van Raaij met Mina Peeters. Mina was toentertijd daar in dienst. (Zij trouwde later met Cor Thijssen.)

Onder,  linkser foto; Het Café met buurkinderen Betsie en Toon van Sambeek jr.  Rechts een foto van Toon op zijn fiets. Hier is de opening van de schietgaten, afgeschermd met gaas, goed te zien.

 


Op 17 augustus 1950 komt Johan van Raaij te overlijden. Het daarop volgend jaar, september 1951, zet zijn weduwe Drieka van Raaij - Loeffen, het café te koop. 'Zo goed als nieuw pand, flinke woning, waarin café met volledige vergunning'.

 

Advertentie uit 1938

knipsel Gelderlander 22-sept.1951


Vergunningsakte Drankwet.


 'De kleine Brouwketel', Wim Peters.

Familie Peters in 1951.

 

Wim Peters en zijn echtgenote Dien van ’t Hullenaar, kwamen in 1951 vanuit Bemmel met 4 kinderen (Wim, Diny, Henny en Joop), naar Escharen. In 1952 werd zoon Bert geboren. Ze gingen wonen op de Hoogeweg 9 en namen het café van Drieka van Raaij-Loeffen over. Wim Peters had een groothandel in groente en fruit maar was toentertijd op zoek naar iets anders. Toen emigratie naar Australië niet doorging werd het een kroeg in Esteren.

Een van de eerste dingen die Wim na de overname deed was het schilderen van de nieuwe naam voor zijn café op de gevel: ‘De Kleine Brouwketel’. Deze naam doet vermoeden dat in dit pand ooit een brouwerij is geweest, maar dit is dus niet het geval.


Het cafe in 1951: Dien en Wim Peters (achter de bar) met  daarnaast een kostganger.



Al snel kreeg het café van Peters veel klandizie. De belangrijkste reden hiervoor was dat Wim zijn terrein aan de overkant van de Hoogeweg ter beschikking stelde aan Estria. Hier lag een voetbalveld dat voorheen soms gebruikt werd voor cafévoetbal. In het cafépand kwamen de ‘twee kleedlokalen’. De tegenpartij ging via de staldeur naar een ruimte om zich om te kleden. Voetballers van Estria klosten door de keuken naar hun eigen vertrek in het achterhuis.

Tijdens de rust werd door de spelers van Estria thee gedronken in de keuken. Pastoor van Haaren kwam hen daarbij nog wel eens aanmoedigen. De spelers van de tegenstander dronken hun thee in het café. De scheidsrechter mocht zich omkleden in een slaapkamer op de 1e verdieping en daar dronk hij ook zijn thee. 

Bij De Kleine Brouwketel is tot 1971 gevoetbald. Toen de voetbalvelden verplaatst werden naar de huidige locatie, De Kranenhof, werden nog wel enkele jaren de kleedlokalen gebruikt. De Kleine Brouwketel is dus nauw verbonden met de geschiedenis van Estria.

 

Cafévoetbalteam 'De Kleine Brouwketel'.

Bovenste rij v.l.n.r.: Cees van Sambeek, Marinus vd Broek, Herman Willems, Frans Damen, Wim Peters, Thijs van Gaal en Huub van Sambeek.
Onderste rij v.l.n.r.: Tini vd Rijdt (Doeske), Jan vd Berg, Toon van Sambeek, Theo Hubers en Toon Opsteeg.

Ook andere verenigingen bezochten het café regelmatig voor o.a. vergaderingen of feestavonden. Zo werd de Prinsenreceptie met Carnaval steevast hier in De Kleine Brouwketel gehouden.

Ook waren er kaartavonden waar rikken en tachtigen werd gespeeld. Men kon er biljarten en barakken. Er werd een Spaarkasvereniging opgericht met de naam: ‘Eerst erin, dan eruit’.


1960, Carnaval in De Kleine Brouwketel, Prins Jo Peeters.

 

Carnaval 1965 in Café de Kleine Brouwketel met boerenkapel 'de Pöters'  



In 1959 vond er een verbouwing plaats. Het cafe werd vergroot, de bar werd hiervoor verplaatst. De terrasdeuren aan de kopgevel werden dichtgemetseld. Er verscheen een terras aan de zijde van de Hoogeweg. Het meest in het oog springend, en tot op heden het meest herkenbaar in de huidige De Brouwketel, is het feit dat het hele pand wit werd geschilderd.

Ook de bovenverdieping werd aangepakt en anders ingedeeld. Er werden dakkapellen geplaatst. Zo ontstond er ruimte voor gastenkamers. Er was altijd wel een kostganger in huis. Doordeweeks waren er vaak overnachtingen van reizigers, arbeiders en chauffeurs. 

Ze waren ‘in de kost’ dus er moest ook voor deze gasten gekookt worden. Wat het menu aangaat waren de halve haantjes en de gehaktballen van ‘Moeke van de Brouwketel’ beroemd. Maar ook de hazenpeper die Moeke in de winter bereidde vond gretig aftrek. Rond Kerst handelde Wim ook in kerstbomen.


Openingsfeest na verbouwing in 1959.


Familie Peters van 't Hullenaar.

boven kinderen: Joop. Diny, Wim en Henny

onder: Dien Peters van 't Hullenaar, zoon Bert en vader Wim Peters.


Er woonden meerdere families Peters/Peeters in Escharen. Deze hadden echter allen geen verwantschap met 'Peters van de Brouwketel'. Gezinsleden van Wim Peters kregen in het dorp voor de duidelijkheid de toevoeging 'van de Brouwketel'. Zoals 'Bert van de Brouwketel' en 'Moeke van de Brouwketel'.


Boven- en onderstaande foto zijn eind jaren zestig gemaakt op een zondagmiddag tijdens een druk bezochte voetbalwedstrijd van Estria. Op de onderstaande foto is ook het pand van de buren, Toon van Sambeek, goed te zien.

 


Naast de kostgangers, Estria en de voetbalsupporters waren er veel stamgasten. Zij kwamen voor een borreltje, een praatje of voor vertier achter de gokkast. Kinderen kochten hier een ijsje, een zakje chips of draaiden voor 10 cent een handje pinda’s uit de automaat. Eigenlijk was er altijd leven in de brouwerij.

In 1976 wordt het 25-jarig bestaan van 'de Kleine Brouwkete'l gevierd.

 


In 1978 zijn Dien en Wim Peters 40 jaar getrouwd. Dit wordt natuurlijk in eigen 'huis' gevierd. Twee jaar later, april 1980 komt Wim te overlijden. De Kleine Brouwketel is inmiddels verkocht aan de brouwerij. In 1982 komt Fons van der Laar in het pand. Dien verhuisd dan naar de bejaardenwoningen aan de Prinsenhof op de Graafschedijk. Zij komt in 1989 te overlijden.

 

Dien en Wim in 1978 tijdens hun 40-jarig huwelijksjubileum.

 

Bidprentjes Wim en Dien Peters.


Zicht op De Brouwketel en Toon van Sambeek voor de reconstructie van het kruispunt.

In het verleden zijn hier veel ernstige verkeersongelukken gebeurd. Voor een veiligere kruising heeft de Provincie het pand van Toon van Sambeek gekocht. Op bovenstaande foto is te zien dat het hier al gedeeltelijk is afgebroken. Uiteindelijk is deze woning geheel gesloopt.

In 1985 is het kruispunt geheel verlegd. Zie situatieschets hiernaast.


De Brouwketel: Van der Laar van 1982 tot 1988.

In 1982 betrekt Fons van der Laar het café. Het pand wordt verbouwd. De naam verandert dan in: Café 'De Brouwketel'. 


De Brouwketel: van 1988 tot heden.

De Brouwketel werd in 1989 grondig verbouwd. Op bovenstaande foto is de uitbreiding goed te zien.


In 1988 nemen Ben de Bruin en Frans Jordans De Brouwketel over. Het pand wordt geheel vernieuwd. Zoals op bovenstaande foto te zien is wordt er een zaal aangebouwd. De Brouwketel is dan niet alleen een café meer maar krijgt een restaurant en zalen voor bruiloften en partijen. In 1989 wordt Bar-Bistro De Brouwketel feestelijk geopend .
Later zet Ben de Bruin, de huidige eigenaar, het bedrijf voort. De naam De Brouwketel, in het karakteristieke witte pand, is wijd en zijd bekend. Men kan er terecht voor feesten en partijen, dagactiviteiten, een etentje in het restaurant of vertoeven op het terras. Verschillende verenigingen zijn hier regelmatig voor vergaderingen of activiteiten te vinden.
Zalen - Bistro De Brouwketel is de enige overgebleven horecagelegenheid in Escharen. Was het voorheen een herberg van de plaatselijke veldwachter, tegenwoordig is het een modern en bloeiend bedrijf. In september 2019 wordt hiervan het 30-jarig bestaan gevierd.

link naar De Brouwketel


De Brouwketel anno 2019.