Het Langven
Kaartuitsnede 1851
Het Langven dateert van de laatste ijstijd. In die periode daalde de zeespiegel sterk waardoor het grondwater ook daalde. Hierdoor kreeg de wind vat op het zand. Door deze winderosie is ter plaatse een laagte ontstaan met direct daarachter stuifduinen.
Na deze ijstijd kwam er een periode met hogere temperaturen waardoor de ijskappen smolten en de zeespiegel steeg. De uitgestoven laagtes vulde zich met water. Hierdoor en mede door de hogere temperaturen, ontstond er in het Langven een weelderige plantengroei.
Plantenresten hoopte zich op de bodem van het ven op, waardoor er veenvorming optrad. Dit proces heeft eeuwen lang geduurd waardoor er hier een dik pakket veen is ontstaan van soms wel 2 à 3 meter.
Voor de ontginning van dit gebied (Esters Broek en De Maurik) bestond het grotendeels uit natte heide, afgewisseld met hoger gelegen stuifduinen en enkele grote vennen. Het Langven was daar een van.
Het Langven op een uitsnede van een landkaart uit 1922.
Hendrik Willems (1920-2024) opgegroeid in de Maurik, deelde ooit zijn jeugdherinneringen met ons.
"Zo rond het jaar 1930 Het Langven was er toen nog, en voor ons huis was ook een heel groot ven. Uit die vennen werd in die tijd nog turf gestoken en in de winter het riet gemaaid. Tien gezinnen moesten gezamenlijk aan pacht f. 2.50 betalen aan de gemeente, ieder gezin een kwartje. Als het dan hard gevroren had en het ijs was sterk genoeg, dan werd er door de buurt gezamenlijk het riet gemaaid en naderhand verdeeld. Het werd klaargemaakt, in bosjes gebonden en aan de rietdekker verkocht. Ook het hout dat daar groeide, voornamelijk elzenhout, werd afgehakt en aan de bakker verkocht voor in de bakoven."
Advertenties Graafsche Courant 1922 en 1924.
De percelen vengras die hier te koop worden aangeboden lagen bij het Langven, daar waar Fam. H. Gijsbers-Nikkels woonden. Tegenwoordig is dat Zeisweg 2. Na Gijsbers woonden hier tot 1991 Fam. Jan van Gaal-Opsteeg. Daarna koopt Fam. Van den Boogaard- van Gaal de boerderij. Zij slopen de oude boerderij en bouwen hier in 1993 een nieuwe woning.
"Als 't ven dan helemaal kaal en nog bevroren was dan werden er vissen uit het ijs gehakt. Een vis die in het ijs zat was nog goed te eten. Die vis kwam ieder jaar mee met het water van de Beersche Maas.
Het ven was voor veel vogels een paradijs als in de lente de meeuwtjes (blauwe sterns) terugkwamen om er te broeden. Het was een gekrijs van jewelste in de lucht. Ook kwamen tegen de avond tienduizenden spreeuwen tegelijk om in het riet te slapen. Dat was een geweldig mooi gezicht." aldus Hendrik Willems.
situatie Langven rond 1930
Vooral in de crisisjaren en vlak na de oorlog is in het Estersbroek, in het kader van de werkverschaffing, veel land ontgonnen en geschikt gemaakt om dienst te gaan doen als wei- en bouwland.
Ook het Langven werd hiervoor met handkracht gedempt. Dit werd gedaan door de zandduinen in het Estersbroek af te graven en dit zand te gebruiken om het Langven te dempen. Er liepen hiervoor rails met lorries door het gebied naar het Langven toe. Door de gronden ook te 'ontwateren' werden deze percelen geschikt gemaakt voor de landbouw.
Oorlogstijd
Door het Estersbroek, dus ook in de omgeving van het Langven, liep de Peel-Raamstelling.
Op onze pagina Peel-Raamstelling kunt u meer lezen over dit onderwerp.
Het Langven op een luchtfoto RAF, 19 september 1944.
Op de luchtfoto hierboven zijn de bominslagen rechts van het Langven goed te zien. Zelfs nu, in 2025, zijn de bomtrechters tussen de bomen daar nog deels zichtbaar.
Links van het Langven ligt, verscholen tussen het groen, Campagne De Russendaal. In augustus 1944 verbleven daar Duitse militairen. Ze gebruikten het gebied rond het Langven als oefenterrein.
Op 15 augustus voerden Engelse en Amerikaanse vliegtuigen zware bombardementen uit op Fliegerhorst Volkel. Of deze vliegtuigen de Duitse soldaten hier daadwerkelijk hebben zien oefenen, of dat ze simpelweg van hun bommenlast af moesten, is moeilijk te achterhalen. Een tiental bommen werd hier afgeworpen en sloeg in de grond. Door de luchtdruk sneuvelden alleen twaalf ruiten van Huis Russendaal.
Kaartuitsnede, Topotijdlijn 1955, met het gedempte Langven
Vooral in de crisisjaren en vlak na de oorlog is in het Estersbroek, in het kader van de werkverschaffing, veel land ontgonnen en geschikt gemaakt om dienst te gaan doen als wei- en bouwland.
Met behulp van rails en lorries wordt het Langven handmatig gedempt. Hiervoor worden de zandduinen in het Estersbroek afgegraven. Door de gronden ook te 'ontwateren' worden de percelen geschikt gemaakt voor landbouw.
In 1984 tekent de Heidemij het ontwerp voor het Raamdal. Veranderde inzichten … De boeren die hun landerijen langs de Raam hebben liggen, hebben hier veel moeite mee. Gewend om grond te ontginnen, moeten zij nu grond afstaan en teruggegeven aan de natuur.
Als onderdeel van de realisering van nieuwe natuur en na afronding van de ruilverkaveling in het Land van Cuijk in 1995, wordt het gedempte Langven weer open gegraven.
De bovenste laag van het voormalige Langven wordt verwijderd, onderliggende zaden kunnen hierdoor opnieuw ontkiemen. De natuur krijgt vrij spel, en het gebied herstelt zich. Al spoedig krijgt Het Langven zijn oorspronkelijke vegetatie terug en is tegenwoordig rijk aan diverse, waaronder zeldzame, planten en dieren.
Het ven ligt in het Estersbroek en sluit tegenwoordig aan op het natuurgebied De Maurik. Met landgoed Tongelaar vormt het nu een groot aaneengesloten natuurgebied.
Arena, 13 juni 2025
