Uitsnede kaart 1851 van Hooge Raam (blauw) en Halschebeek (groen).

De Hooge Raam stroomt vanaf de Graspeelloop tussen Langenboom en Zeeland via Hall/de Lage Hei naar de Graafse Raam. De Halschebeek stroomt vanaf Langenboom bij de Schrijfakkerweg de Lage Hei in. Net voor de Hoogeweg komen beide beken samen. Door een duiker onder deze weg stromen ze samen als Slijkraam, in de Graafse Raam.

De Hooge Raam werd vaak gezien als gemeentegrens tussen Reek, Zeeland, Velp en Escharen. Een beek als grens was duidelijk zou je denken, maar men beriep zich vaak op oude rechten. Daarbij een meanderende Hooge Raam die regelmatig aangepast werd, werkte bovendien verwarrend. Er bleven dus grensgeschillen, schapen uit Velp en Reek begraasden hier op Hall de heidevelden. Inwoners uit Zeeland staken bij Mariënweerd turf op Esters grondgebied of plaggen voor de potstal.

De Hooge Raam gaf niet alleen de gemeentegrenzen aan maar was ook de grens tussen het Land van Cuijk en het Land van Ravenstein. Met dus andere Heren en andere wetten.
Zo kende Ravenstein vrijheid van godsdienst. Was in Grave ten tijde van Staats beleg het katholicisme verboden, dan gingen inwoners uit Grave en Escharen in Reek of Velp ter kerke. 

1761: Grens tussen Land van Ravenstein en Land van Cuijk

De Karthuizerhoeve lag in het gehucht Hall, langs de Hooge Raam en had percelen grond tussen de Halsche Beek en de Reekse Heide. De Hooge Raam als grens tussen deze gronden door. Ze lagen verspreid over Gemeente Escharen en Gemeente Reek. Huidige boerderij De Bus, aan Busweg 3 in Escharen, is de voormalige Kartuizerhoeve: Hof Ter Heyden. 
Het lijkt wel alsof de bewoners vroeger konden kiezen bij welke gemeente ze hoorden. Zelfs binnen één gezin stonden ze afwisselend in Reek of in Escharen in het bevolkingsregister vermeld.

Lees hierover meer op de pagina: Kartuizers in Escharen en de pagina over boerderij De Bus.

Kampement in 1602

Kaart van het beleg van Grave in 1602.

In 1602 kreeg Prins Maurits van de Staten-Generaal de opdracht om Grave te heroveren, dat destijds in Spaanse handen was. Er werden drie grote legerkampen ingericht, die onderling werden verbonden door schansen, redoutes, wallen, greppels en grachten: de circumvallatielinie.
Hier, op Hall, lag het kampement van Graaf Willem Lodewijk van Nassau. De Hooge Raam heeft een belangrijke rol gespeeld in de keuze voor deze locatie. De beek zorgde niet alleen voor stromend water in het tentenkamp maar maakte het ook mogelijk om het legerkamp rondom van water ter verdediging voorzien. De loop van de Hooge Raam werd hiervoor aangepast.

Zie pagina Circumvallatielinie

Hooge Raam stromend tussen de Bremweg en de Busweg, juni 2024.
Waterschap Aa en Maas

1802: Aanbesteding Zandvoortsestraat 

De Zandvoortsestraat speelde in de ontwikkeling van Hall een belangrijke rol. Deze weg maakte onderdeel uit van de verbinding naar Den Bosch, via de molen van de Reek, en de andere kant op naar Mill en de rest van het land van Cuijk. Bij boerderij de Zandvoort was ook een afslag naar Zeeland, de Graafseweg. Langenboom, en dus de Eikelaan, bestonden nog niet.
Bij de Zandvoort moest men de Hooge Raam oversteken. Hier was een doorwaadbare plaats, een zogenaamde 'voort'. Pas later kwam hier een brugje. In bovenstaande tekst is te lezen dat die in 1882 aan vervanging toe is. Ook de Halschebeek moet gepasseerd worden en daarvoor wordt ter hoogte van boerderij De Schrijfakker een duiker geplaatst.

kadasterkaart 1882

Op bovenstaande kadasterkaart uit 1882 is een van de vele ingrepen te zien die in het verleden gemaakt zijn in de beek en de Hooge Raam en Halschebeek. De natuurlijke meanderende loop werd gewijzigd. Belangrijkste reden was het water sneller af te voeren naar de Graafse Raam. 
Op het kaartje zien we boerderij De Groote Mulder. Hier stoomde de Halschebeek voorheen achter langs.

Het stuwtje in de Hooge Raam aan de Busweg is een gemeentelijk monument. Dit geldt ook voor het stuwtje bij de Zandvoort. Deze monumentale stuwtjes bij de Zandvoortestraat en de Busweg zijn gebouwd ca. 1930.

Graafsche Courant 1936

Volgens overlevering zouden de mannen het gevecht met de zalm hier in de Hooge Raam met een riek zijn aangegaan. De kwaliteit van het water moet dus niet alleen in de Hooge Raam maar ook in de Graafse Raam erg goed zijn geweest. Vanaf hier zwom de zalm immers stroomopwaarts naar Hooge Raam bij de Zandvoort.

Halschebeek tussen de Zandvoortsestraat en Liefkenshoekschestraat,

juni 2024, Waterschap Aa en Maas.

De Busduiker 1984

Opening van De Busduiker door burgemeester Grotenhuis, 4 mei 1984.

De Hooge Raam was lange tijd gemeentegrens tussen Reek en Escharen. Dit zorgde voor de nodige problemen. Wie had de onderhoudplicht van de brug. Escharen zei dat het onderhoud sinds mensenheugenis bij  bewoners van boerderij De Bus lag. Bovendien had De Bus het meest profijt  van de burg, want die had zijn gronden aan weerszijden van de Hooge Raam liggen.

Gemeente Reek daarentegen wierp op dat bewoners aan beide zijden bij een brug gebaat waren dus de kosten moesten verdeeld worden. Pas in 1934, na 50 jaar gesteggel, werd de kapotte brug vervangen door een betonnen brug. De kosten werden gedeeld.

Later, in 1984, werd de brug vervangen door een duiker. Buurtvereniging ‘De Beeklanders' zorgde voor een naambord.

Buurtgenoten en initiatiefnemers Thé Bisseling, Ton van Kerkoerle en Herman Peters, daags na de opening in 1984.

Monding Hooge Raam / Halschebeek in Graafsche Raam.
Van de Hoogeweg naar de monding heet dit stukje Raam in de volksmond de Slijkraam of te wel de 'Sliekraom'.
Waterschap Aa en Maas, juni 2024

Waterschap Aa en Maas en de Raamvallei.

De Hooge Raam en Halschebeek zijn twee zijbeken van de Graafsche Raam, in Escharen. Het gebied waar deze bijzondere beken doorheen stromen is aangewezen als natte natuurparel. Het Waterschap gaat deze beken herinrichten zodat ze in de toekomst tegen een stootje kunnen. In droge tijden willen we het water vast kunnen houden en in nattere tijden willen we dat het water meer de ruimte krijgt. 

Inloopavond december 2023.

Waterschap Aa en Maas presenteerde de plannen

omtrent de herinrichting Hooge Raam en Halschebeek.

In totaal wordt er meer dan 150 hectare nieuwe natuur aangelegd. Het waterschap plant onder andere nieuwe bossen aan en herstelt de karakteristieke steilranden door oude hoogteverschillen opnieuw zichtbaar te maken in het landschap.

Langs de beek liggen landbouwgronden die gebaat zijn bij een robuust watersysteem. Dat betekent dat het gebied beter moet kunnen omgaan met wisselende waterstanden als gevolg van klimaatverandering — voldoende water in droge periodes en opvang bij hevige regenval.

Daarom krijgt de beek over een lengte van vijf kilometer weer een natuurlijk verloop. Ze wordt verlegd en slingert straks door de natuurlijke laagten van het beekdal. Hierdoor krijgt het water meer ruimte en ontstaat een beter profiel voor natte omstandigheden.

Alle plannen zijn te bekijken op www.aaenmaas.nl/hoogeraam. De uitvoering van de maatregelen staat gepland voor eind 2026.

Gedicht 'Bij de Hooge Raam' (2012, Charlotte Selten-Litmaath)