St. Machutusweg 7-9

Het voormalige raadshuis (gemeentehuis) van de vroegere gemeente Escharen staat aan de Sint Machutusweg 7/9. Het raadhuis dateert uit 1876 en is een sober blokvormig gebouw met tegen de voorgevel een markante, hoge trap. Tegen de achtergevel is in 1933 een blokvormige cel gebouwd. De  trapgevelachtige topgevel van de facade, is in 1911 toegevoegd om het gebouw meer aanzien te verlenen.  Het gebouw heeft een neo-gotische detaillering. Sinds de opheffing van de gemeente in 1942,  is het pand als dubbelwoning in gebruik. Tot zover de geschiedenis in het kort.

Toen er nog geen Gemeentehuis was, kwam het gemeentebestuur bijeen in de woning van de

burgemeester. Hierboven zien we een kwitantie uit het jaar 1842 voor burgemeester Mathijs Poos. Hij krijgt voor het jaar 1841 een vergoeding van f 45,- : "voor huur van het lokaal van het Gemeentenhuis en voor vuur en licht in het zelve.'

In 1876 is het Gemeentehuis gereed.

.

Beschrijving uit het monumentengregister: 'Het gebouw wordt gedekt door een schilddak met oud Hollandse pannen. Op het dak een kleine dakruiter en twee schoorstenen. Tegen de gevels zijn gietijzeren schotelankers aangebracht. De symmetrische voorgevel telt drie vensterassen en gaat op de begane grond voor een groot deel schuil achter de bordestrap. Deze in blokverband gecementeerde trap heeft hardstenen treden en leidt naar het centrale, door een gestuct kruisribgewelf overkluisde portiek van de beletage.'

.

.

De trapleuning heeft gietijzeren balusters en kolommen. In het bordeshekwerk is naast Maria met Kind het gemeentewapen afgebeeld met de tekst: "Gemeente Escharen 1876". In het portiek geeft een vleugelpaneeldeur met gietijzeren roosters, zinken deurgrepen en een gedeeld bovenlicht toegang tot de centrale hal. Het portiek heeft verder een deels hardstenen, deels marmeren vloer en twee gevelstenen met de inscripties: "J. Cuppen / Burgemeester / P. Jacobs / Secretaris / 9-6-1876" en "M Geurts / M. Poos / Wethouders". 

.

.

In 1910 wordt Baron van de Hövell tot Westerflier burgemeester en hij gaat het raadhuis opknappen en verfraaien zodat 'het aan de eischen des tijds' voldoet. De voorgevel krijgt een topgevel, bestaande uit bakstenen trappen, gescheiden door lage pijlers. Binnen wordt alles geverfd en opnieuw behangen en de indeling veranderd.

.

.

Originele tekening van de plattegrond.

1933 Bouw 'arrestantenlocaal'

.

In 1933 vindt er een grote verbouwing plaats. Tussen het raadhuis en het schuurtje, behorende bij de veldwachterswoning, wordt een arrestantenlokaal, een lokaal voor inverzekeringstelling, gebouwd. De aanbesteding vindt op 5-9-1933 plaats en wordt gegund aan P. van Duijnhoven, metselaar en aannemer uit Escharen. (nu Langenboom). Voor het bedrag van f 1209,-  bouwt hij niet alleen de gevangenis maar daarboven ook nog een brandvrij archief. Dit archief is op de bovenverdieping vanaf de raadszaal bereikbaar. Daarin komt ook nog een brandvrije kluis.

.

De gevangenis is vanaf de binnenplaats bereikbaar middels een grote stalen deur. In het gebouw bevinden zich 2 cellen. Voor de ramen komen tralies. Vandaag de dag is de buitenzijde nog goed herkenbaar als gevangenis. De veldwachter woonde grenzend hieraan, op de benedenverdieping van het raadhuis.

In 1937 echter verhuisd de toenmalige veldwachter Beuvink, naar de onderwijzerswoning aan de Veldweg. De veldwachterswoning die dan leeg komt te staan wordt verhuurd aan een particulier, J. Kuijpers.

.

.

De gevangenis doet maar dienst tot december 1939. Na een aantal aanmaningen van het Ministerie van Justitie wordt het gebouw uiteindelijk afgekeurd. Hieronder kunt u de mededeling van dit besluit lezen. Vooral het feit dat er geen 'electrische belverbinding' was vanuit de gevangenis naar de veldwachterswoning aan de Veldweg, was zwaar wegend. De gemeente heeft nog geschreven dat de bewoner van de oude veldwachterswoning bereid was om telefoonverkeer door te geven, maar met een dergelijk burgerinitiatief ging men niet akkoord.

De ophande zijnde opheffing van gemeente Escharen was al in voorbereiding dus de gemeente besloot de noodzakelijke aanpassingen niet meer te maken.

.

Huwelijken

Als de bruid afkomstig was uit Gemeente Escharen, werd er voor de Burgerlijke Stand getrouwd.

Men was hiervoor welkom in de raadszaal van het gemeentehuis. Tot op heden hebben we echter nog maar één huwelijksfoto in ons archief die gemaakt is op het gemeentehuis.

1 september 1938

Huwelijk Cato Cuppen en Piet van Gaal.

. 

De benendenverdieping van het Gemeentehuis, St. Machutusweg 7, heeft altijd een woonbestemming gehad. Oorspronkelijk bedoeld als woning voor de veldwachter. Veldwachters Snoek en Beuvink hebben hier o.a. gewoond.

Later woonden hier Fam. Hent Willems, Fam. Frans Cruijsen, Jo en Corry vd Hoogen, Fam. Hofstra, en Fam. Antoon Opsteegh. Hier was toen ook de Boerenleenbank gevestigd. Na 1942 werd namelijk ook de bovenverdieping bewoond.

Op het tabblad Gemeentehuis 2, bij gebouwen, kunt u meer over de bewoning lezen.

Renovatie trappen gemeentehuis 1987-1988:

.

Sinds 1999 wordt het Raadhuis een Rijksmonument.

Lees meer over het 'Raadhuis' op de website van Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed:   Monumentenregister

Op de pagina Gemeentehuis 2, bij gebouwen, kunt u meer over de bewoning van het gemeentehuis lezen.